Sau
khi theo dõi bài viết Giới thiệu về Dendrobium, chắc hẳn các bạn cũng thắc mắc
loài lan đáng yêu này được chắm sóc như thế nào trong điều kiện bình thường
đúng không? Qua bài viết hôm nay, Viq-Phalae sẽ giới thiệu đến các bạn kỹ thuật
chăm sóc Dendrobium căn bản giúp bạn hoàn toàn có thể sở hữu những cây Dendro
siêng hoa và xinh đẹp nhất để ngắm hàng ngày nhé!
(Nguồn Hoalanphingoc) |
1. Nhiệt độ
Nhiệt
độ ảnh hưởng rất nhiều đến sự tăng trưởng của lan Dendrobium. Vào mùa hè nóng nực
cây phát triển nhanh hơn cho nên cần nhiều độ ẩm và nước. Phần lớn các cây này
thích hợp với nhiệt độ ban đêm vào khoảng 50-60°F (10-16°C) và ban ngày vào
70-90°F (21-32°C) Nếu trời nóng hơn nhiệt độ ở trên chúng ta nên tưới cây thường
xuyên hơn, cây sẽ không bị tình trạng căng thẳng (stress) hay nóng cháy.Vì đa dạng
về chủng loại nên mỗi loài dendrobium cần một nhiệt độ nhất định
(Nguồn Gardenweb) |
Đối
với nhóm Dendrobium ưa lạnh, chúng sẽ sinh trưởng và phát triển tốt nhất ở nhiệt
độ lý tưởng là 15°C, những giống này được lấy từ các vùng cao nguyên của Việt
Nam và Miến Điện trên độ cao 1000m như các loài Vảy Cá (Dendrobium Linlleyi),
Thủy Tiên Tím (Dendrobium amabile), Long Nhãn Kim Điệp (Dendrobium fimbriatum).
Các loài này nếu được trồng ở nhiệt độ cao hơn hoặc bằng 25°C, thì cây vẫn sống,
nhưng phát triển yếu hơn và hiếm bao giờ ra hoa.
Đối
với nhóm Dendrobium ưa nóng, gồm đa số các giống Dendrobium rừng của Châu Úc,
Indonêxia, Malaixia và các loài của giống Dendrobium lai hiện được trồng tại
thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, nhiệt độ thích hợp cho các hoài của
nhóm này là 25°C. Tuy nhiên trên thực tế, các giống Dendrobium lai chịu được một
nhiệt độ cao hơn nhiều.
(Nguồn Orchidcrazeme) |
Đối
với nhóm Dendrobium trung gian có thể sống ở cả vùng lạnh và vùng nóng. Ở
vùng lạnh cây sinh trưởng và ra hoa nhiều hơn ví dụ các loài Dendrobium
Primulinum, Dendrobium fanmeri, Dendrobium chrysotoxum, nhiệt độ lý tưởng của
các loài này là 20°C.
2. Độ ẩm
(Nguồn Orchidboard) |
Độ ẩm
thích hợp giúp cho cây được phát triển nhanh hơn, hoa cũng tươi tốt và lâu tàn.
Dendrobium cũng như đa số các giống lan khác chỉ phát triển tốt trong điều kiện
không khí ẩm và thoáng, vào ban ngày cây cần độ ẩm khoảng từ 40% -60%, vào ban
đêm độ ẩm thích hợp từ 60% - 90% thì cây sẽ phát triển tốt hơn. Cấu tạo giá thể
quá ẩm và úng là điều kiện bất lợi cho sự sinh trưởng của giống Dendrobium vì
có thể toàn bộ rễ bị thối và biểu hiện là các cây con mọc từ phần ngọn của
thân.Với độ ẩm cao, lá cây và rễ cây sẽ có thể hút hơi nước trong không khí khi
cần thiết.
3. Tưới nước
Nước
rất quan trọng cho cây để tăng trưởng. Vào mùa hè cây cần nước nhiều hơn là mùa
đông. Nếu thiếu nước cây sẽ không phát triển và có thể bị chết khô. Nhìn thấy
thân cây hoặc lá cây bị nhăn nheo, chúng ta biết là cây bị thiếu nước. Vào mùa
hè chúng ta có thể tưới 2 lần một tuần, nếu trồng trong chậu nhựa, còn mùa đông
chỉ tưới mỗi tuần một lần là đủ. Tưới quá nhiều nước, cây sẽ bị úng thủy, thối
rễ và tạo cho cây dễ bị nhiễm trùng hoặc nhiễm nấm rồi chết.
(Nguồn Rv-orchidworks) |
Riêng đối với những
giống Dendrobium được trồng ở TPHCM thì chu kỳ tưới nước lại khác hơn: từ tháng
5 đến tháng 11 tưới nước 2 lần/ngày ,từ tháng 12 đến tháng 2 tưới nước 3 lần/ngày
và từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 4 tưới nước 1 lần/ngày. Sự thay đổi các điều
kiện sinh thái trong mùa nắng và mùa mưa là nguyên nhân chính quyết định sự ra
hoa của loài Dendrobium.
4. Ánh sáng
Ánh
sáng rất quan trọng cho cây lan vì nó trực tiếp giúp cho cây tạo ra chất dinh
dưỡng giúp cho cây tăng trưởng nhanh. Nếu thiếu ánh sáng cây sẽ yếu mềm và chậm
phát triển, không những thế mà có thể làm cho cây không ra hoa được. Nhưng nếu
quá nhiều ánh nắng sẽ làm cho cây bị cháy lá hoặc cây con bị chết.
(Nguồn Sthhplants) |
Khác
với Lan Hồ Điệp, Dendrobium là loại lan ưa ánh sáng. Nếu ở Lan Hồ Điệp chỉ cần
30% ánh sáng, thì ngược lại Dendrobium cần tới 70% ánh sáng, cường độ ánh sáng
từ 15.000 – 30.000 lux thích hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của loài này.
Nếu trồng trong giàn thì các chậu Dendrobium nên treo cách xa nhau để tạo độ
thoáng và cây có thể hấp thu ánh sáng đầy đủ hơn, đối với những cây lan lớn khoảng
cách giữa 2 cây là 25cm và những cây lan nhỏ khoảng cách là 15 cm. Để sự phân bố
ánh sáng được điều hòa và để việc sử dụng phân bón dễ dàng hơn, ta nên chọn những
cây cùng kích thước và những cây cùng tuổi trồng chung trong một giàn để tiện
chăm sóc.
Mặt
khác, nếu trồng dưới ánh sáng trực tiếp cây vẫn phát triển tốt, tuy nhiên để
ngăn ngừa trường hợp cây bị bỏng lá, ta phải tập cho các cây thích nghi từ từ
và các chậu khi trồng phải treo hơi khít vào nhau.Nhưng thiếu ánh sáng đối với
các loài thuộc giống này sẽ gây ra sự thoái hóa rõ rệt, số lượng hoa cũng
rất ít, cây èo ọt. Trái lại, thừa ánh sáng đối với các loài thuộc giống
Dendrobim, chỉ làm cho cây xấu đi vì lá quá vàng hoặc các giả hành trơ trụi,
nhưng cây sẽ thích nghi dần và vẫn đảm bảo cây ra hoa nhiều và đẹp. Dù sao điều
kiện ánh sáng lý tưởng vẫn cho kết quả tối nhất.
5. Bón phân
Tùy
theo từng loại Dendrobium mà nhu cầu phân bón là khác nhau. Đối với Dendrobim
thân đứng là loài lan đòi hỏi dinh dưỡng cao, vì thế chúng cần rất nhiều phân
bón và có thể dùng rất nhiều dạng phân bón khác nhau.Còn các loại Dendrobium
thân thòng ăn phân yếu phải dùng nồng độ thật loãng. Dendrobium cần nhiều phân
bón vào mùa hè hơn là mùa đông vì mùa hè cây tăng trưởng nhiều hơn. Nếu có đầy
đủ chất dinh dưỡng cây sẽ mau lớn, ra nhiều hoa và hoa to hơn. Ta nên dùng phân
NPK 20-20-20 hoặc NPK 15-15-15 để bón quanh năm và NPK 6-30-30 để kích thích
cho ra hoa. Chỉ nên dùng ¼ hoặc ½ thìa cà phê với một gallon (4 lít) nước để tưới
cây mỗi tuần. Nếu dùng quá nhiều thì dễ bị cháy lá và cháy rễ cây. Nếu thấy ngọn
lá bị cháy đen tức là nhiều phân quá, hãy ngưng bón phân trong 2 tuần rồi mới
tưới phân trở lai. Ta cũng nên tưới nước không phân mỗi tháng một lần để rửa hết
chất đọng trong chậu.
(Nguồn Hoalancaycanh) |
Trong
suốt mùa tăng trưởng (từ đầu tháng 5 đến cuối tháng 1), một tháng trước khi bước
vào mùa nghỉ (trong suốt tháng 2) ta bón phân NPK 10-20-30 làm 2 lần/1 tuần để
tạo một sức chịu đựng cho cây trước khi bước vào mùa nghỉ. Trong mùa tăng trưởng
nếu cây có nụ hoa, ta thay phân NPK 30-10-10 bằng phân NPK 10-20-20 với chu kỳ
bón 2 lần/1 tuần cho đến khi hoa tàn. Trong mùa nghỉ hoàn toàn không bón phân
cho Dendrobium, hay đúng hơn giảm và không bón phân cho Dendrobium khi cây hoàn
tất thời kỳ tăng trưởng hằng năm của nó. Thường Dendrobium hoàn tất thời kỳ
tăng trưởng vào tháng 9 đến tháng 10 khi mà những lá cuối cùng của nó thấy được
trên đỉnh giả hành và thân. Thời kỳ tăng trưởng hoàn tất, bạn giảm nước tưới
và thức ăn từ từ cho đến khi không còn gì nữa trong một thời gian chừng 4 tuần,
vào lúc này cây cần càng nhiều ánh nắng càng tốt- phối hợp với điều kiện khí
hậu tháng 12 ngày ngắn và nhiệt độ mát – những giống thay lá hằng năm chuẩn bị
rụng lá để hình thành phát hoa.
Tuy
nhiên, xin khẳng định rằng mặc dù phân bón rất cần thiết cho Dendrobium nhưng nếu
sử dụng liều lượng quá nhiều trong một lần tưới hoặc tưới nhiều lần trong tuần
sẽ làm cho cây bị chết. Vì thế đừng vì mong muốn cây mau ra hoa mà lạm dụng
phân bón một cách không phù hợp.
6. Cấu tạo giá thể
Mặc
dù rất dễ chịu về điều kiện ánh sáng nhưng Dendrobium rất nhạy cảm khi
cấu tạo giả thể không thích hợp. Chậu trồng Dendrobium phải là những chậu có những
lỗ nhỏ để tạo độ thoáng và giúp cho cây không bị úng. Tuy nhiên do bản năng
sinh học và cấu trúc thực vật với giả hành có thân, các loài thuộc giống
Dendrobium có thể dùng giá thể hơi ẩm nhưng không làm thối căn hành. Dễ chịu
hơn Lan Hồ Điệp, giá thể dành cho Dendrobium là loại dễ kiếm, rẻ tiền: xơ dừa
(phải được ngâm thuốc chống mốc trước khi sử dụng). Và không nên tưới nước nhiều,
như thế sẽ làm cây bị thối vì quá ẩm. Tuy nhiên cũng có người dùng nguyên trái
dừa như một cái chậu làm giá thể cho cây, khoét một lỗ dưới đáy trái dừa để tạo
độ thoáng cho cây. Nhưng giá thể tốt nhất dành cho Dendrobium là than.
7. Thay chậu
Khi
giá thể trong chậu bị ẩm ướt sẽ làm cho rễ cây bị thối do giá thể xơ dừa sau một
thời gian bị mục và lắng xuống đáy chậu tạo thành một lớp mùn úng nước. Ngoài
ra chính lớp mùn là điều kiện sinh sống thuận lợi của các côn trùng. Các loài
này tác động cùng với sự bất lợi vì thừa nước, cắn phá toàn bộ rễ của cây lan.
Do bản năng sinh tồn cây lan sẽ phản ứng bằng cách mọc ra một số cây con trên
ngọn thân của các giả hành để duy trì nòi giống. Điều này cho thấy giá thể
trong chậu đã bị hư, ta phải tiến hành thay chậu và cho giá thể mới vào.
(Nguồn Thaiorchidplant) |
Đối
với Dendrobium thì ta nên tiến hành thay chậu 2 năm 1 lần vì trong quá trình
sinh trưởng và phát triển, chậu có thể bị đóng rêu, giá thể có thể bị hư hao,
cây mất cân đối (cây quá lớn, chậu quá nhỏ không đủ không gian để tạo độ thoáng
cho rễ cây phát triển một cách tốt nhất).
8. Một số sâu bệnh và cách phòng trị
-
Gián và cuốn chiếu : Do đa dạng về chủng loại nên Dendrobium cần bón nhiều loại
phân khác nhau. Giá thể xơ dừa sau một thời gian được trồng sẽ bị ẩm ướt làm
cho rễ cây bị thối. Điều này là nguyên nhân gây ra những con gián và cuốn chiếu
làm cho giá thể bị hư. Khi gặp hiện tượng này ta nên thay giá thể mới.
- Một
loại rệp màu vàng : Chúng thường xuất hiện trên bề mặt lá cây, có kích thước rất
nhỏ như đầu cây tăm, chúng có tác hại sẽ hút nhựa cây làm cho cây thiếu sự sống.
Đối với những loài côn trùng như thế ta chỉ cần dùng Serpa, Bassa, nồng độ
1/500 là có thể tiêu diệt chúng.
- Nấm
và virut : Khi cây không được vệ sinh kỹ lưỡng ta sẽ thấy xuất hiện nấm trên
thân cây. Hoặc khi thấy cây bị khô thân ở gần gốc và giả hành làm cho giả hành
khô và chết thì lúc đó cây đã bị virut tấn công. Để ngừa bệnh ta nên dùng những
loại thuốc trị nấm như Topsil, Zineb, Bencmyl với nồng độ 1/400, chu kỳ phun là
½ tháng phun 1 lần.
Nhìn
chung thì Dendrobium là loại lan dễ trồng (vì nó có nhiều chủng loại, thích
nghi được nhiều loại khí hậu: lạnh, nóng, trung bình), dễ kiếm (vì nó có thể
sinh sống ở nhiều vùng khác nhau), dễ nhân giống (vì nó là loại lan đa thân nhiều
giả hành), và điều đặc biệt là giá của một chậu Dendrobium phù hợp với người
dân (khoảng từ 30.000 – 50.000 đồng). Chính vì vậy mà nắm bắt được một số kỹ
thuật cơ bản trồng và chăm sóc loại lan này thì việc để có một chậu Dendrobium
đẹp, thậm chí là nhiều chậu dendrobium đẹp trong khu vườn, quả là một điều dễ
dàng đối với những người dân Bạc Liêu yêu hoa lan.
(Theo Thegioilan)